Międzynarodowy Dzień Zapobiegania Przemocy Wobec Dzieci
W tym tygodniu obchodzimy Międzynarodowy Dzień Zapobiegania Przemocy wobec Dzieci, nie ukrywam, że dość przypadkowo dotarłam do tej informacji. Może jest to tylko moje wrażenie, że szybciej trafiłabym na informację że jest dzień kota (nie pomniejszając wartości tego święta). Niestety nie dlatego, że problem przemocy wobec dzieci jest marginalny…
Dzieci w ostatnim czasie doświadczają bardzo wielu trudnych sytuacji. Same są postawione w „nowym” a do tego jeszcze ich opiekunowie muszą inaczej niż zwykle radzić sobie ze swoimi obowiązkami. Jeśli w jakimś domu dopuszcza się do przemocy to obecnie nie jest jej mniej a hasło „zostań w domu” brzmi bardzo zagrażająco.
Czym właściwie jest przemoc wobec dzieci?
Przemoc to zachowanie, które służy do tego by jedna osoba mogła kontrolować i podporządkowywać sobie drugą osobę. Sprawca wykorzystuje przewagę siły i narusza prawa ofiary, powoduje cierpienie. W akademickim obrazie tematu spotykamy podział na przemoc psychiczną i fizyczną, ja chcę podkreślić że podział ten nie wartościuje przemocy na mniej lub bardziej szkodliwe doświadczenie. Nie ma „dobrej przemocy”, nie ma przemocy, która nie pozostawia śladów w naszej psychice i która wpływa tylko na psychikę nie wpływając na naszą fizyczność, stan zdrowia.
Dziecko może jej doświadczyć ze strony dorosłych bądź rówieśników. Zwykle jedno doświadczenie poprzedza to drugie. Dorośli, którzy maja stanowić o bezpieczeństwie dziecka, zachowują się w sposób mu zagrażający i „przygotowują je” do powtórnego doświadczania jej ze strony innych.
Cierpienie na wielu poziomach..
Poza oczywistymi jak sądzę, zachowaniami przemocowymi czyli biciem, kopaniem, szarpaniem czy policzkowaniem, jest też dyskutowany wielokrotnie klaps czy nieudzielenie pomocy dziecku, której ono potrzebuje. Odrębnym i nie mniej ważnym jest temat przemocy seksualnej wobec dzieci na którą dzieci są obecnie jeszcze bardziej narażone choćby przez samotne i nieumiejętne poruszanie się w sieci.
Dzieci myślą o sobie to co o sobie słyszą. Bardzo ważnym aspektem jest więc komunikacja z dzieckiem, która też może wprowadzać przemoc w jego życie – sposób udzielania krytyki, wyśmiewanie, poniżanie, groźby czy milczenie. To ważne aby zrozumieć, że dzieci, z racji bycia dziećmi, są całkowicie zależne od dorosłych, dlatego formą przemocy wobec dzieci jest również zaniedbywanie zaspokajania potrzeb dziecka. Odmawianie mu okazywania uczuć, karanie milczeniem, izolowaniem, również może być źródłem jego cierpienia a kiedy jest to powtarzające się zachowanie to jest to przemocą.
Dlaczego dorośli używają przemocy wobec dzieci?
W terapii systemowej mówimy, iż każda sytuacja ma więcej niż jedną przyczynę oraz więcej niż jeden skutek. Powodów zachowań przemocowych dorosłych wobec dzieci jest więc kilka:
dorośli powtarzają metody wychowawcze jakimi byli wychowywani – „ja dostawałem i wyszedłem na ludzi więc..” Rodzice sięgają po to co znają najlepiej – w sytuacji stresu, bezradności, przemęczenia sięgamy po znane nam zachowania nawet jeśli wcześniej sami określaliśmy je jako negatywne a jeśli jeszcze dojdą do tego silne emocje albo wpływ używek…
Skutki też są wielorakie.
Często osoby które doświadczały przemocy, również jako świadkowie takich zdarzeń, w innych sytuacjach wchodzą w rolę sprawcy. Myślę, że oczywiste są też skutki w postaci uszkodzenia ciała, ale przemoc wpływa tez na relacje ze sobą i z ludźmi. Ofiary przemocy kształtują w jej wyniku mnóstwo ograniczających przekonań na swój temat, na temat togo co może je spotkać ze strony innych oraz jak poruszać się w otaczającym świecie.
Ten dzień ma służyć zapobieganiu zjawisku przemocy wobec dzieci, co możemy robić?
Świadomość siebie – zadbanie o to jakim jest się dorosłym, jak radzić sobie z emocjami, dokonywanie wglądu w to jakimi przekonaniami się posiada, rozwijanie się i świadome i zmienianie tego co ogranicza.
Psychoedukacja – pogłębianie wiedzy na temat sposobów rozwiązywania konfliktów, rozwijanie asertywności i komunikacji, która pozwala wyrażać siebie bez przekraczania granic innych. Jeśli jest się rodzicem rozwijanie również swoich kompetencji wychowawczych – jest wiele dobrych metod pracy z dziećmi, można je poznać z literatury, Internetu, są specjaliści, którzy mogą w tym rozwoju pomóc.
Dbanie o siebie – szczególnie potrzebne kiedy jest się przemęczonym, zestresowanym, spiętym. Kiedy jest się w gorszej kondycji psychicznej łatwiej o utratę kontroli nad swoimi zachowaniami.
Zatrzymywanie zachowań przemocowych – reaguj, nawet na najmniejsze przejawy przemocy w Twoim otoczeniu, nazywaj te zachowania po imieniu. Brak reakcji sprawia, że ofiary są przekonane że to czego doświadczają jest czymś normalnym. My sami zyskujemy też doświadczenie sprawczości zamiast bezradności. Reakcje mogą być różne od rozmowy, stanowczego zatrzymania sytuacji po wezwanie wsparcia innych np. telefonem na policję.
Ten artykuł nie wyczerpuje tematu, chcę tylko powiedzieć, że zapobieganie przemocy wobec dzieci jest możliwe dla każdego z nas i każdy z nas – dorosłych odpowiada za bezpieczeństwo dzieci bez względu na to kim dla nich jesteśmy.
Jeśli potrzebujesz wsparcia ze strony specjalistów jako sprawca, ofiara bądź obserwator przemocy jesteśmy w Kuźni i służymy pomocą.